DEEL 5
Een gesprek aan de keukentafel met Lei in ’t Zandt of ‘Leike van Backus’
‘Ne echte Schandelse’, toch…?
Jao, jao! Mijn moeder is geboren op de Straelseweg 2 in Schandelo, Corrie Aerts. Zij is getrouwd met Ben in ’t Zandt uit Grubbenvorst. Ze hadden vroeger een gemengd varkens- en koeienboerderij in Schandelo, zoals zovelen hier. Die varkens liepen gewoon in de wei. ‘Scharrelvarkens’ noemen ze het nu. Er stonden links en rechts een paar tuinderskassen tussen van een paar are. Ik ben zelf ‘hiernaast’ geboren in Schandelo. Dus schrijf maar op dat er bij Mooi Schandelo heel wat buurtbewoners zitten die hier al langer wonen dan de eerste kas van Verbeek. Sjaak Verbeek is hier zo’n 40 jaar geleden begonnen met een kleine kas. Zijn ouders hadden toen nog een tuinderskasje aan de Dorpstraat in Velden. Kun je nagaan hoe groot de kassen destijds waren…
Over de wegen in Schandelo…
Weet je, ik maak me vooral boos over de wegen hier in Schandelo. De wegen waar nu zoveel over te doen is, lagen er toen ook al. Net zo breed als nu. 40 Jaar geleden werd er riolering aangelegd in Schandelo, toen is er zowaar een strookje bijgekomen. Voor jouw beeld, destijds reed er één vrachtwagen van de Tuinbouwvereniging Velden. Peter Janssen noemden we die. Gewoon een enkelasser, he. Niks bijzonders. Die reed langs de tuinders en haalde bij elk bedrijf wat producten op en reed naar de veiling. Om de beurt werden er wat rijen sla uitgestoken. Als er iemand wat over had – een paar tuinderskisten kersen of zo, die ze zelf niet op kregen – ging dat op de wagen naar de loods van de vereniging. Naar wat nu de Boerenbond is, aan de Rijksweg. Dan reed er vanuit daar een vrachtwagen naar de veiling. Toen werkte iedereen samen. Ik denk niet dat mijn moeder ooit betaald heeft voor een krop sla en de buren voor een stukje vlees. Hiernaast stond een bakhuisje. Dat werd een keer per week opgestookt en dan kwamen ze uit de buurt hier het brood bakken. Daar komt de naam ‘Backus’ vandaan.
En nu dan?
Er is 20 jaar geleden nog een fietspad langs de Schandeloseweg aangelegd. Maar dat is het dan ook. Over diezelfde weg, net zo breed als toen, rijden nu opleggers. Die komen voor één pallet Schandelo in. Te gek voor woorden. En daar komt dadelijk nog het afval en de varkensmest bij voor de mestfabriek. Geloof maar niet dat die ‘vol’ rijden. Er wordt nu totaal geen rekening gehouden met elkaar. Een paar jaar geleden kreeg je nog wel eens een appje ’sorry, we gaan de kassen stomen’. Nu wordt het gewoon gedaan. Ik vraag mij af of er in de toekomst nog mensen in Schandelo willen wonen. Door alle nieuwe ontwikkelingen neemt de stank en overlast alleen maar toe.
Je kunt vroeger misschien niet vergelijken met nu. Maar ik las laatst nog dat de Tuinbouwvereniging Velden begon met die ene vrachtwagen, en in 1998 vijf vrachtwagens had. Maar toen zaten er ook al tuinders uit Lomm en Arcen bij. Dus die kwamen niet allemaal naar Schandelo. Dus het is allemaal niet zo lang geleden. In Schandelo werkt het gewoon niet, met die industrie. Dan hadden ze hier de infrastructuur moeten aanpassen. De tuinders schuiven het af naar de gemeente, en de gemeente staat alles toe. Strix Aluco – dat is nu het IVN – was bij de allereerste uitbreiding van Verbeek al fel tegen. Die hadden toen al door dat dit gebied hier niet voor geschikt was. Natuurlijk is het anno 2020 ook niet geschikt.
Gelukkig is het fietspad van het dorp naar Schandelo er, wat volgens mij voor de nodige veiligheid heeft gezorgd. Maar langs de meeste wegen ligt geen fietspad. Tegenwoordig wordt het steeds drukker met de fietsers en met de toename van het zware vrachtverkeer wordt het er niet veiliger op. Ik denk dat het gewoon wachten is totdat er een ernstig ongeluk gebeurt. Helaas wijst iedereen naar elkaar, ik denk ook dan. Wat mij betreft past het niet. Simpel.
Lei in ’t Zandt, ok wal ‘Leike van Backus’